Bij het sluiten van een overeenkomst hebben partijen het vaak over de inhoud. Het gaat dan vaak over aansprakelijkheid, eigendomsvoorbehoud, intellectueel eigendom, etc. Echter, het is belangrijk om het begin niet over te slaan. Het begint betreft ‘partijen’ en ‘de considerans’. Ik zal dit toelichten.
Partijen
Het lijkt vaak simpel en een formaliteit: ‘welke partijen gaan de overeenkomst aan’? Maar, als hier te weinig aandacht aan wordt besteed, dan kan dit vervelende gevolgen hebben.
Allereerst is het van belang om na te gaan in welke hoedanigheid een partij een overeenkomst sluit.
Wordt de overeenkomst gesloten door (i) een persoon handelend als eenmanszaak, dan sluit een persoon in privé de overeenkomst waardoor die in privé aansprakelijk gesteld kan worden voor de verplichtingen voortvloeiende uit de overeenkomst, (ii) een v.o.f., dan zijn de vennoten hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de verplichtingen voortvloeiende uit de overeenkomst en (iii) een B.V. (besloten vennootschap), dan geldt dat een rechtspersoon de verplichtingen voortvloeiende uit de overeenkomst aangaat, waardoor – uitzonderingen daargelaten – enkel de rechtspersoon aangesproken kan worden voor de verplichtingen voortvloeiende uit de overeenkomst.
Echter, niet alleen het controleren van de partij onder het kopje ‘partijen’ is van belang. Vaak komt in het lichaam van de overeenkomst een bepaling voor waarin andere partijen worden genoemd dan de partij die onder ‘partijen’ is opgenomen. Termen die je dan tegenkomt zijn “affiliaties”, “dochter- en/of zustervennootschappen” en “aan de partij gelieerde vennootschappen”.
Bedacht dient te worden dat door het opnemen van deze partijen in het lichaam van de overeenkomst, deze partijen rechten zouden kunnen gaan ontlenen aan de overeenkomst. Dit zou kunnen betekenen dat andere partijen betrokken worden bij de overeenkomst, terwijl dat niet de bedoeling is.
Wanneer andere partijen worden betrokken bij de overeenkomst, dan dient te worden onderzocht welke gevolgen dat heeft voor (i) de verplichtingen tot levering van diensten of producten, (ii) aansprakelijkheid, (iii) dekking van de verzekering, (iv) kredietwaardigheid van de andere partijen, (v) etc.
Daarnaast dient goed te worden gecontroleerd of de persoon die namens de partij tekent, ook bevoegd is om die partij te binden aan de overeenkomst. Mocht een persoon tekenen namens een partij maar uiteindelijk niet bevoegd zijn om te tekenen, dan bestaat de kans dat die partij zich niet gebonden acht aan de overeenkomst. Mocht die omstandigheid zich voordoen, dan zorgt dit voor allerlei problemen.
Considerans
De functie van de considerans is om de uitgangspunten vast te leggen op basis waarvan partijen de overeenkomst hebben gesloten. Daarnaast is de considerans ook bedoeld om achtergrondinformatie te geven over partijen.
De considerans is niet bedoeld om daarin de afspraken tussen partijen vast te leggen. De afspraken zijn bedoeld om te worden opgenomen in het lichaam van de overeenkomst.
Soms is het niet mogelijk om bepalingen van de overeenkomst duidelijk te verwoorden, bijvoorbeeld omdat partijen geen overeenstemming kunnen bereiken over een bepaalde formulering. Om na te gaan wat partijen precies hebben afgesproken wanneer daarover achteraf discussie bestaat, zal niet alleen naar de (letterlijke) taalkundige formulering van de desbetreffende afspraak moeten worden gekeken, maar ook “naar de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Daarbij kan mede van belang zijn tot welke maatschappelijke kringen partijen behoren en welke rechtskennis van zodanige partijen kan worden verwacht.” (het zogenaamde Haviltex-criterium).
Wanneer de bedoeling en verwachtingen van partijen in de considerans worden opgenomen, is dit erg behulpzaam bij het beantwoorden van de vraag over op welke wijze de betreffende bepaling moet worden uitgelegd.
Let op! Het belang en de betekenis van de considerans bij de uitleg van de overeenkomst kan door partijen worden gereguleerd. Dit kan ten voordele alsmede ten nadele geschieden.
Het versterken van de considerans kan via een bepaling in de overeenkomst, zoals bijvoorbeeld: “De considerans een onverbrekelijk deel uitmaakt van de overeenkomst en de gemaakte afspraken moeten worden uitgelegd in het licht van de daarin opgenomen overwegingen”.
Anderzijds kan een overeenkomst een bepaling bevatten dat “De considerans geldt slechts als achtergrondinformatie en zal niet van invloed zijn op de uitleg van de bepalingen opgenomen in de overeenkomst.” Hiermee wordt beoogd het belang van de considerans te beperken.
Resumerend
Bij deze twee onderwerpen wordt vaak kort stil gestaan. Door te weinig aandacht te besteden aan deze twee onderwerpen, kan het zo zijn dat juridische situaties ineens anders worden uitgelegd dan de bedoeling was. Het is daarom van belang deze twee onderwerpen niet te onderschatten en hieraan voldoende aandacht te besteden, zodat onaangename verrassingen worden voorkomen.