Blogreeks deel 3: Winst of zeggenschap voor de werknemer?

In de vorige blog hebben wij geschreven over het toekennen van aandelen of aandelenopties voor werknemers. In deze blog gaan wij in op de uitgifte van aandelen zonder winst- of stemrecht en de certificaten van aandelen. Dit zijn participatiemogelijkheden waarbij de zeggenschap en economische rechten van elkaar worden gescheiden, wat een gebruikelijke wens is bij werknemersparticipatie. Niet alle werkgevers willen namelijk dat werknemers hun zegje mogen doen over bijvoorbeeld het besluitvormingsproces of het bezoldigingsbeleid.

Aandelen zonder winst- of stemrecht

Sinds de flexibilisering van het BV-recht per 1 oktober 2012 is het mogelijk om aandelen zonder winstrechten of stemrechten uit te geven. Deze splitsing was daarvoor al mogelijk door het certificeren van aandelen, maar daarover later meer.

Als uitgangspunt geldt dat een aandeelhouder recht heeft op zeggenschap in de onderneming en tegelijkertijd op een uitkering van de winst. Het is mogelijk om hier in de statuten afwijkende afspraken over te maken. Bijvoorbeeld dat een aandeelhouder geen recht heeft op een winstuitkering of geen stemrecht heeft in de algemene vergadering. In dat geval spreken we van winstrecht- of stemrechtloze aandelen. Omdat werknemersparticipatie vaak wordt ingezet om werknemers juist mee te laten profiteren van de groei van de onderneming, lijken stemrechtloze aandelen een meer voor de hand liggende optie dan winstrechtloze aandelen, maar dit is uiteraard afhankelijk van het doel en de wensen van de werkgever en eventuele andere aandeelhouders.

Mogelijke voordelen:

• De aandelen kunnen op een flexibele wijze worden aangepast aan de doelen; toekennen van economische rechten of zeggenschap.
• Besparing van kosten doordat er geen STAK opgericht hoeft te worden.

Mogelijke nadelen:

• Houders van stemrechtloze aandelen kunnen alsnog invloed uitoefenen op het besluitvormingsproces door o.a. het vergaderrecht, de mogelijkheid om een enquêteverzoek in te dienen en het instemmingsrecht bij statutenwijzigingen.
• Voor het aanpassen van de statuten en het overdragen van stemrecht- of winstrechtloze aandelen moet een notaris worden ingeschakeld.

Certificering van aandelen 

Een andere mogelijkheid om de zeggenschap en economische rechten te splitsen, is door het uitgeven van certificaten van aandelen. Daarvoor wordt meestal een Stichting Administratiekantoor (STAK) opgericht die de aandelen verkrijgt en vervolgens geeft de STAK de certificaten uit aan de participerende werknemers (de certificaathouders). Het is gebruikelijk dat werkgevers zichzelf benoemen als bestuur van de STAK. Het stemrecht blijft daardoor bij de werkgever en de werknemers hebben vaak alleen recht op de winstuitkering.

Voordelen:

• Nadat de STAK door de notaris is opgericht en de aandelen zijn gecertificeerd, kunnen de certificaten wel onderhands worden overgedragen (daarvoor is dus geen notaris nodig).
• Het stemrecht op de aandelen ligt bij het bestuur van de STAK en de overige (bestaande) aandeelhouders.
• Alleen als dit in de statuten is bepaald, hebben certificaathouders vergaderrechten of eventuele (afgebakende) zeggenschapsrechten.
• Het is mogelijk om meerdere certificaten per aandeel uit te geven.

Mogelijke nadelen:

• Relatief hoge kosten voor het instellen van de STAK en het opstellen van de administratievoorwaarden (daarin worden afspraken gemaakt tussen de STAK en de certificaathouders).
• Voor het certificeren van aandelen moet men langs de notaris.
• Deze constructie is in het buitenland vrij onbekend en dit kan bij fusies of overnames leiden tot onduidelijkheid en vragen.

Wil je meer weten?

Wij verzorgen regelmatig presentaties over de verschillende vormen van werknemersparticipaties waarbij we jou helpen om als ondernemer een passende keuze te maken. Vervolgens staan we voor je klaar om het participatieplan te implementeren in jouw organisatie. Als je hier meer informatie over wilt ontvangen, neem dan contact op met ons Team Arbeidsrecht.